Ulica Łyczakowska

Dwupiętrowa narożna kamienica w stylu empire należąca do rodziny wydawców Pillerów; kamienica obecnie odnosi się do ul. Wynnyczenki pod nr 8.

Pod nr 1 przy Łyczakowskiej stoi wydłużona jednopiętrowa kamienica z drugiej połowy XIX w. Nad oknami piętra umieszczone są maszkarony – głowy męskie i kobiece, przypominająco nieco tzw. „głowy Wawelskie” na zamku w Krakowie. Od podwórza wzdłuż piętra kamienicy ciągnie się długi balkon-galeria, który kończy się przybudowanymi wychodkami. Są to lwowskie toalety typowe dla XIX – pocz. XX w., z których fekalia co miesiąc wywoziły konne cysterny asenizacyjne (po lwowsku „gównowozy”).

Kościół zakonu Klarysek mający podwójny adres: Łyczakowska 2 i pl. Mytny 2. Pierwszym budowniczym murowanego kościoła ok. 1607 r. był Paweł Rzymianin (Paolo Romanus). W latach 1740. kościół został rekonstruowany w stylu barokowym, a w latach 1760. sklepienia świątyni ozdobiły malowidła Marcina Stroińskiego. Wieżę dzwonnicy nad fasadą kościoła wzniesiono w latach 1938–1939 według projektu arch. Antoniego Łobosa. Obecnie dawny kościół służy jako Muzeum Sakralnej Rzeźby Barokowej XVIII w. im. Johanna Georga Pinsla (muzeum stanowi dział Lwowskiej Galerii Sztuki).

W klasycystycznym budynku pod nr 3 znajdowała się znana drukarnia Pillerów. Obecnie w podwórzu tej kamienicy mieści się poligraficzne przedsiębiorstwo Ukraińskiej Akademii Drukarstwa.

Kamienica nr 5-7 była pierwotnie wzniesiona w 1836 r. dla przedsiębiorcy Augusta Schumanna, gdzie znajdowały się pomieszczenia jego fabryki wyrobów metalowych oraz sprzętu rolniczego. W 1836 r. kamienicę przebudowano według projektu Jana Lewińskiego. Znajdowało się tutaj biuro jego firmy i magazyny. W 1924 r. weług projektu Władysława Derdackiego nadbudowano czwarte piętro. Kamienica była przebudowana raz jeszcze w 1934 r. weług projektu Leopolda Marcina Karasińskiego.

Kamienica nr 16 została przebudowana pod kierunkiem Jana Lewińskiego w 1886 r.

Fasadę dwupiętrowej kamienicy nr 15, zbudowanej w 1874 r. dla właściciela zakładu meblarskiego Jana Smutnego, wieńczy trójkątny klasycystyczny fronton, w którego tympanonie umieszczona jest otoczona roślinnym ornamentem wypukłorzeźba przedstawiająca Archanioła Gabriela z gałązką palmową. W tym domu znajdowała się pracownia artysty malarza Andrzeja Grabowskiego (1833–1886), który na swoich portretach przedstawił wielu wybitnych obywateli Galicji. W podwórzu kamienicy, na wysokim tarasie, zachował się jednopiętrowy pałacyk, którego główną fasadę zdobi czterokolumnowy portyk doryckiego porządku z trójkątnym niedekorowanym frontonem. Budynek ten wzniesiono w latach 1847–1849. Wówczas stał on pośrodku otwartej parceli, którą z czasem otoczyły i zasłoniły kamienice czynszowe.

Dwupiętrowa kamienica przy Łyczakowskiej 18 należała do pisarza i działacza społecznego Mychajła Pawłyka (1853–1915). U niego czasem zatrzymywał się Iwan Franko, kiedy nie miał jescze we Lwowie własnego mieszkania. W oficynach tego budynku w latach 1830–1850 była pracownia znanego rzeźbiarza Johanna Schimsera.

Dwie prawie identyczne secesyjne kamienice przy Łyczakowskiej nn 22A i 24, wzniesione w latach 1909–1910 według projektu arch. Romana Felińskiego, stały się swoistą bramą nowej ulicy Gliniańskiej (obecnie Doncowa) przeprowadzonej na przełomie XIX i XX w. Budynek pod nr Łyczakowska 22A później otrzymał nowy adres ul. Doncowa 2.

Wzniesiony przez braci Adalberta i Wojciecha Haarów własny budynek przy Łyczakowskiej 25 z czasem wszedł do zespołu zabudowań firmy architektoniczno-budowlanej Kazimierza Norberta Kamienobrodzkiego (1874–1938), która usytuowała się na parceli pod nr 27A. Obecnie mieści się tutaj Lwowski Państwowy Obwodowy Kombinat Kursów Szkolenia Kierowców wraz z licznymi garażami.

Zespół dawnego klasztoru zakonu Bonifratrów przy Łyczakowskiej 26. Król Polski Jan III Sobieski założył tu szpital i klasztor w 1659 r., lecz Turcy zniszczyli te budowle podczas oblężenia Lwowa w 1672 r. Od roku 1687 według projektu francuskiego architekta Charlesa Benoit prowadzono odbudowę klasztoru Bonifratrów wraz ze szpitalem. Barokowy portal gmachu ze strony ul. Łyczakowskiej zdobi herb Sobieskich „Janina”. Władze austriackie w latach 1784–1875 przekształciły szpital klasztorny w wojskowy. W latach 1890–1891 zespół szpitalny dopełniła eklektyczna budowla oddziału chorób zakaźnych. W latach 1970. zbudowano duże wielopiętrowe skrzydła od strony ulic A. Czechowa i M. Krawczuka. Obecnie cały zespół stanowi Centralny Wojskowy Szpital Kliniczny Zachodniego Dowództwa Operacyjnego.

Szkoła Głuchoniemych (obecnie Lwowska Specjalna Ogólnooświatowa Szkoła-Internat dla Głuchych Dzieci) przy Łyczakowskiej 35. Klasycystyczny gmach Szkoły zbudowano w latach 1840–1841 według projektu arch. Floriana Onderki. Gmach, niejednokrotnie przebudowywany, ukryty jest za drzewami sadu, który oddziela od ulicy ładne neogotyckie metalowe ogrodzenie – jedno z niewielu zachowanych we Lwowie z połowy XIX w. Przez ogród Szkoły można przejść na teren dawnego klasztoru Franciszkanów przy ul. Korolenki.

Trzypiętrowe kamienice pod nn 39–47, 55 i 57, zbudowane w latach 1894–1897 według projektów Andrzeja Gołąba. W kamienicy nr 55 spędził lata dziecinne od 1924 do 1933 r. polski poeta bigniew Herbert (1924–1998), o czym świadczy tablica pamiątkowa umieszczona przy wejściu w 2002 r.

Pod nr 38 stoi budynek dawnej miejskiej szkoły ludowej im. Św. Antoniego, którą wzniesiono w latach 1876–1877 według projektu arch. Józefa Kajetana Janowskiego. Fasadę ozdobiły trzy popiersia wybitnych polskich działaczy na polu oświaty: Grzegorza Piramowicza, Onufrego Kopczyńskiego oraz Szymona Konarskiego dłuta rzeźbiarza Emila Schrödla (jedno z popiersi nie zachowało się). Obecnie w budynku mieszczą się początkowe klasy szkoły średniej nr 37.

Kościół św. Antoniego Padewskiego (Łyczakowska 49) zbudowany w latach 1718–1739 według projektu arch. Pawła Antoniego Fontany. Współczesną barokową fasadę kościół otrzymał w 1765 r. w czasie przebudowy pod kierunkiem Franciszka Kulczyckiego. Wówczas także przy schodach wiodących do świątyni ustawiono figurę Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej dłuta Sebastiana Fesingera. Jemu przypisują również figurę św. Antoniego Padewskiego stojącą na dziedzińcu w pobliżu dzwonnicy wzniesionej w 1818 r. według projektu arch. Josepha Markla. W roku 1786 kościół stał się parafialnym dla rzymskokatolików Łyczakowskiego przedmieścia. Kościół św. Antoniego był jedynym, poza Katedrą Łacińską, rzymskokatolickim kościołem we Lwowie, który nie został zamknięty przez władze radzieckie. Obecnie kościół należy do zakonu Braci mniejszych konwentualnych św. Franciszka. W ostatnich latach od strony sąsiedniej ul. Małej odnowiono część dawnych pomocniczych zabudowań klasztornych i prowadzone są starania o przywrócenie do użytku zakonu franciszkańskiego głównego budynku klasztoru i plebanii pierwotnie należącego do sakralnego zespołu architektonicznego, a obecnie wykorzystywanego przez władze miejskie.

Do ul. Łyczakowskiej zwrócone są boczne elewacje niektórych budynków należących do zespołu dawnego szpitala dziecięcego im. Św. Zofii, który pierwotnie został założony w 1845 r. w dzielnicy Nowy Świat (przy dzisiejszej ul. Stepana Bandery 30). W latach 1878–1880 nowe budynki szpitala dziecięcego zbudowano według projektu arch. Józefa Kajetana Janowskiego przy ul. Głowińskiego 3 (obecnie ul. Czernihowska). W 1885 r. obok dobudowano skrzydło dla zakaźnie chorych według projektu Jana Lewińskiego. Jeszcze jeden budynek kliniczny wzniesiono w 1907 r. (arch. Michał Ulam). Obecnie w tych budynkach mieszczą się oddziały Obwodowego Szpitala Klinicznego.

Jedną z pereł architektury Łyczakowa jest kamienica pod nr 70. Zbudowała ją dla kupca, członka rady miejskiej Edmunda Riedla w 1906 r. firma Jana Lewińskiego. Projekt przypisywany jest Tadeuszowi Obmińskiemu.

W 1886 r. przy ul. Łyczakowskiej 74–80 rozpoczęto budowę koszar kawalerii. Rozmieścił się w nich Pierwszzy Cesarsko Królewski Galicyjski Pułk Ułanów generała kawalerii Rudolfa rycerza von Brudermanna (K. u. K. Galizisches Ulanenregiment GdK. Rudolf Ritter von Brudermann nr 1). Obecnie w koszarach mieszczą się wojska Ukraińskiej Straży Granicznej.

Secesyjna (z elementami stylu zakopiańskiego) budowla dawnej lecznicy doktora Kazimierza Soleckiego, sanatorium „Czerwonego Krzyża”, zbudowana przez firmę Jana Lewińskiego w latach 1906–1908 (arch. Aleksander Łuszpiński). Obecnie budynek zajmuje szpital Ukraińskich Wojsk Straży Granicznej; do szpitala należy również sąsiednia trzypiętrowa kamienica pod nr 109, zbudowana w latach 1930. w stylu funkcjonalizmu.

Cerkiew Apostołów Piotra i Pawła (ul. Łyczakowska 82A) jest najstarszą zachowaną budowlą Górnego Łyczakowa. Przydrożną kaplicę stojącą w tym miejscu (wzmiankowaną już w 1668 r.) w 1750 r. objęli oo. Paulini ze słynnego klasztoru w Częstochowie, którzy rozbudowali ją w barokowy kościół świętych Piotra i Pawła. Po kasacji zakonu Paulinów we Lwowie przez cesarza Józefa II w 1786 r. świątynię przekazano greckokatolickiej parafii Św. Krzyża, przeniesionej tutaj z drewnianej cerkwi Podniesienia Świętego Krzyża, którą rozebrano w 1786 r. Dzisiejszą postać świątynia nabyła w 1798 r. kiedy do fasady przybudowano wieżę-dzwonnicę w stylu klasycyzmu zaprojektowaną przez Klemensa Fesingera. Pod koniec XIX w. przed świątynią postawiono posągi apostołów Piotra i Pawła. 19 sierpnia 1989 r. proboszcz o. Wołodymyr Jarema (1915–2000) ogłosił w tej cerkwi restytucję Ukraińskiej Autokefalicznej Prawosławnej Cerkwi (UAPC).

W domu „Pod żelaznym lwem” (przy Łyczakowskiej 137) przeżył dziecinne i młode lata Witold Szolginia (1923–1996), autor ośmiu książek wspomnień o rodzinnym Lwowie, który musiał opuścić w 1946 r. W szczególności, wspominał on, że za jego pamięci, dopiero około 1930 r., właścicielka kamienicy pani Brandowa podłączyła dom do miejskiej kanalizacji.

W 1938 r. na wierzchołku wzgórza na wysokiej terasie (ul. Łyczakowska 175) wzniesiono koścół Matki Boskiej Ostrobramskiej według projektu arch. Tadeusza Obmińskiego, nawiązujący do form romańskiej bazyliki. Świątynia powstała z inicjatywy arcybiskupa lwowskiego Bolesława Twardowskiego, jako kościół wotywnyw podzięce za uratowanie Lwowa od najazdu bolszewickiego w sierpniu 1920 r. W 1946 r. kościół został zamknięty i użytkowany był jako skład księgarski. W 1992 r. świątynię otwarto, odnowiono i rekonsekrowano jako cerkiew greckokatolicką Opieki Matki Boskiej (Pokrowy Najświętszej Bogarodzicy), którą opiekują się oo. Salezjanie wschodniego obrządku.

Odrazu za rogatką, po parzystej stronie ul. Łyczakowskiej (obecne nn 150-154) rząd austriacki pod koniec XIX w. wykupił grunta podmiejskiej gminy Krzywczyce w celu budowy koszar pułku ułanów obrony krajowej (K. u. K. Landwehr Ulanenregiment nr 1). Zespół ten nazywano „koszary Jazłowieckie”. W listopadzie 1918 r. koszary zajmowała trzydziestoosobowa załoga ukraińska, która do 21 listopada trzymała tu obronę przed polską ofensywą. Właśnie utrata tych koszar oraz dworca Łyczakowskiego zmusiła komendanta Lwowa Hnata Stepaniwa do podjęcia fatalnej decyzji o wyjściu wojsk ukraińskich z miasta w nocy na 22 listopada 1918 r. Po II wojnie światowej, kiedy kawaleryjskie siły zbrojne były zlikwidowane, na terenie koszar mieścił się 128 Zakład Remontu Samochodów Ministerstwa Obrony ZSRR.