...

Ulica Łyczakowska

ID: 216

Łyczakowska ulica zaczyna się od placu Mytnego oraz ul. Wynnyczenki i ciągnie się aż do wschodniej granicy miasta. Ulica powstała na miejscu drogi idącej od bramy Halickiej lwowskiego Śródmieścia na wschód. Od 1789 r. Gliniańska (Glinianer Gasse), później ulica stała się główną arterią Łyczakowskiego przedmieścia i pod koniec XVIII w. jej początkowy odcinek był już dość gęsto zabudowany. W 1894 r. ulicą Łyczakowską przeprowadzono linię elektrycznego tramwaju do rogatki Łyczakowskiej, z odgałęzieniem do cmentarza Łyczakowskiego. W lutym 1914 r. linię tramwajową przedłużono do dworca kolejowej stacji „Łyczaków”, w 1948 r. linię tramwajową przebudowano i tramwaje zaczęły kursować do początku ul. Pasiecznej. Przez pewien czas czynna była boczna linia ciężarowego tramwaju biegnąca po ul. Mącznej do piaskowni (gdzie później powstała Lwowska Rzeźbiarsko-Ceramiczna Fabryka). W latach niemieckiej okupacji 1941–1944 ulica nazywała się Oststrasse. W 1944 r. została przemianowana w ul. Lenina. W 1990 r. ulicy przywrócono jej dawną nazwę.

Historia

Łyczakowska ulica zaczyna się od placu Mytnego oraz ul. Wynnyczenki i ciągnie się aż do wschodniej granicy miasta. Długość ulicy w granicach zabudowy wynosi 4,6 km. Ulica powstała na miejscu drogi idącej od bramy Halickiej lwowskiego Śródmieścia na wschód, do Glinian, Złoczowa, Brodów. O dawnym rodowodzie tej drogi świadczy kierunek jej początkowego odcinka do ul. Czechowa, który jest zorientowany dokładnie na górę świętego Jura.  

W 1789 r., ulica Gliniańska (Glinianer Gasse, później Łyczakowska) stała się główną arterią Łyczakowskiego przedmieścia. Od niej rozpoczynał się cesarski gościniec do Złoczowa, gdzie droga rozdzielała się w kierunku na Brody (i dalej na Wołyń do rosyjskiego kordonu) i na Tarnopol, a stamtąd przez Czortków na Podole i ku Morzu Czarnemu.

„Gliniańska droga była nader ożywionym i ruchliwym gościńcem. Bez końca ciągnęły nią wozy z towarami, jedne szły ze Lwowa na wschód, inne – jadące ze wschodu – do miasta. Szlak ten ożywiał się szczególnie, kiedy ze Lwowa miała wyruszać karawana do Turcji. Wielkie wozy dla takiej wyprawy wynajmowali zawodowi furmani, którzy utrzymywali po kilkadziesiąt koni. Płacono im w zależności od wagi towarów. Starszym na czele karawany czyli „karawan baszą” bywał zazwyczaj Ormianin, ponieważ Ormianie mieli najbardziej rozwinięte stosunki z Turcją… Karawana zbierała się w drogę za rogatką Łyczakowską, koło Krzywczyc. Tu z wyruszającymi w podróż żegnali się ich krewni i przyjaciele przy udziałe całej ludności miasta. „Wielka była radość kiedy nadchodziła wieść, że karawana powraca” – pisał Iwan Krypiakiewycz w „Historycznych przechadzkach po Lwowie” [s. 93].

Mieszkańcy Łyczakowa wyróżniali się wśród innych mieszkańców Królewskiego stołecznego miasta Lwowa swoimi zajęciami (krupiarstwo, wydobycie piasku, furmaństwo, rzeźnictwo), gwarą, upodobaniami. W XVIII–XIX w. Łyczaków był lwowskim przedmieściem o najjaskrawszym kolorycie:

„Rodowity Łyczakowianin ma swój wybitnie lokalny patriotyzm i uważa się za coś nieskończenie wyższego od przeciętnego mieszkańca Lwowa, którego, że tak powiem: toleruje. In illo tempore, kiedy to jeszcze tramwaj elektryczny nie zawiózł cywilizacji na górny Łyczaków, miejski „kaban”, zapuściwszy się samopas „na piaski”, nie był pewien, czy wróci bez guza na czole, lub podbitego oka. I spotykało to miejskich paniczów dość często, a to dlatego, że się łyczakowskiemu wyrostkowi nie podobała się czyjaś facjata (oblicze). Bywało to niejako protestem przeciw wdzieraniu się „miasta” na terytorium Łyczakowa.” – pisał sto lat temu Adam Krajewski w „Lwowskich przedmieściach” [s. 11–12].

Pod koniec XVIII w. początkowy odcinek ulicy był już dosyć szczelnie zabudowany. Do połowy XIX w. ta część ul. Łyczakowskiej została zabudowana piętrowymi kamiemicami. Dalej szła zabudowa gospodarska z dwoma ośrodkami: wokół kościoła św. Antoniego (Dolny Łyczaków) i za cerkwią Apostołów Piotra i Pawła (Górny Łyczaków). Do końca XIX w. wielopiętrowa zabudowa osiągnęła ulicę Św. Piotra (obecnie ul. Miecznikowa). Na przełomie XIX–XX w. przeprowadzono nowe boczne ulice opata Hoffmana (obecnie ul. Czechowa) i Gliniańską (obecnie ul. Doncowa).

Dawniej droga Gliniańska rozpoczynała się od Bramy Halickiej biegła po terenie zabudowy (XVII w.) klasztoru Bernardynów, który otoczały własne mury przylegające do fortyfikacji Śródmieścia (trasa drogi przechodziła, w szczególności, przez tzw. Wieżę Gliniańską). Później droga omijała zespół klasztorny. W końcu XIX w. plac Cłowy (obecnie pl. Mytny) odgrodziła od bernardyńskiego muru remiza straży pożarnej, zbudowana w neogotyckim stylu z nietynkowanej czerwonej cegły. Wzniesiono ją w 1893 r. według projektu arch. Juliusza Hochbergera, jednak po I wojnie światowej rozebrano, dzięki czemu odsłaniły się stare mury obronne Bernardynów z rzędem strzelnic.

W 1894 r. ulicą Łyczakowską przeprowadzono linię elektrycznego tramwaju do rogatki Łyczakowskiej (znajdującej się koło szkoły im. Zimorowicza – dzisiejszej szkoły nr 63, przy ul. Łyczakowskiej 171) z odgałęzieniem do Cmentarza Łyczakowskiego. W lutym 1914 r. linię przedłużono do dworca kolejowej stacji „Łyczaków”. Kursował na tej trasie specjalny tramwaj „H”, który odchodził od Kawiarni Wiedeńskiej na Wałach Hetmańskich z półgodzinnym wyprzedzeniem wobec terminów odejścia pociągów ze stacji „Łyczaków”. W 1948 r. linię tramwajową przebudowano i tramwaje zaczęły kursować, zamiast do stacji kolejowej, do początku ul. Pasiecznej. Przez pewien czas czynna była boczna linia tramwaju ciężarowego, biegnąca po ul. Mącznej do piaskowni (gdzie później powstała Lwowska Rzeźbiarsko-Ceramiczna Fabryka).

W latach 1950–1960 pod murem klasztoru Bernardynów od strony pl. Mytnego co wiosnę urządzano zegar kwiatowy. W latach 1970. mury obronne rekonstruowano i upiększono Wieżą Gliniańską z namiotowym gontowym dachem i bramą wymoszczoną drewnianymi klockami. W tym czasie także zbudowano przejście podziemne pod ulicami Lenina (obecnie Łyczakowską) i Radziecką (obecnie Wynnyczenki).


Poprzednie nazwy:

Już w XV w. ta droga nazywała się Glińską lub Gliniańską, a podmiejska osada przy niej – Glinianszczyzną. Jak pisał Iwan Krypiakiewicz: „pierwsze domy pojawiły się tutaj w XV w.” i „Lwowscy historycy nazywają założycielem Glinianszczyzny około roku 1495 księdza Mikołaja syna Błażeja” [s. 93]. Według danych Romana Mohytycza, na początku XVII w. Mała Droga Gliniańska (tak nazywano początkowy odcinek obecnej ul. Łyczakowskiej) przecinała na ukos Temryczowskie i Nowokampianowskie półtora łanu i dwa z ćwiercią łany Świętego Ducha [s. 41}.

W XVI w. dla części drogi ustaliła się równorzędna nazwa – Łyczakowska, od nazwy osiedla Łyczaków należącego do mieszczańskiej rodziny Lützów – zniekształconego określenia Lützenhof, tzn. „dwór Lützów”. Zgodnie z inną wersją nazwa pochodzi od „łyczaków” – chodaków z łyka lub słomy. Ostatecznie nazwa „Łyczakowska” przyjęła się w 1871 r. dla części ulicy w granicach ówczesnych terenów miejskich (do rogatki Łyczakowskiej przy początku dzisiejszej ul. Pasiecznej). Na początku XX w. Łyczakowską nazywano również drogę, która prowadziła po gruntach podmiejskiej gminy Krzywczyce do osiedla Jałowiec należącego do miasta Lwowa.

W latach 1941–1944 podczas niemieckiej okupacji ulica nosiła nazwę „Wschodnia” (Oststrasse).

W 1944 r. ulicy nadano imię Władimira Lenina, który przed I wojną światową kilka tygodni przebywał we Lwowie.

Do 1958 r. granice miasta kończyły się przy ul. Bukowej. Dalej szły tereny wsi Góry (Na Górach, Podgóry), należące już do rejonu Winnikowskiego. Odcinek obecnej ul. Łyczakowskiej na terenie tej osady nazywał się ul. Mickiewicza. W 1990 r. ulicy przywrócono poprzednią nazwę.

Powiązane Historie

Architektura

Wybrane budowle:

Dwupiętrowa narożna kamienica w stylu empire należąca do rodziny wydawców Pillerów; kamienica obecnie odnosi się do ul. Wynnyczenki pod nr 8.

Pod nr 1 przy Łyczakowskiej stoi wydłużona jednopiętrowa kamienica z drugiej połowy XIX w. Nad oknami piętra umieszczone są maszkarony – głowy męskie i kobiece, przypominająco nieco tzw. „głowy Wawelskie” na zamku w Krakowie. Od podwórza wzdłuż piętra kamienicy ciągnie się długi balkon-galeria, który kończy się przybudowanymi wychodkami. Są to lwowskie toalety typowe dla XIX – pocz. XX w., z których fekalia co miesiąc wywoziły konne cysterny asenizacyjne (po lwowsku „gównowozy”).

Kościół zakonu Klarysek mający podwójny adres: Łyczakowska 2 i pl. Mytny 2. Pierwszym budowniczym murowanego kościoła ok. 1607 r. był Paweł Rzymianin (Paolo Romanus). W latach 1740. kościół został rekonstruowany w stylu barokowym, a w latach 1760. sklepienia świątyni ozdobiły malowidła Marcina Stroińskiego. Wieżę dzwonnicy nad fasadą kościoła wzniesiono w latach 1938–1939 według projektu arch. Antoniego Łobosa. Obecnie dawny kościół służy jako Muzeum Sakralnej Rzeźby Barokowej XVIII w. im. Johanna Georga Pinsla (muzeum stanowi dział Lwowskiej Galerii Sztuki).

W klasycystycznym budynku pod nr 3 znajdowała się znana drukarnia Pillerów. Obecnie w podwórzu tej kamienicy mieści się poligraficzne przedsiębiorstwo Ukraińskiej Akademii Drukarstwa.

Kamienica nr 5-7 była pierwotnie wzniesiona w 1836 r. dla przedsiębiorcy Augusta Schumanna, gdzie znajdowały się pomieszczenia jego fabryki wyrobów metalowych oraz sprzętu rolniczego. W 1836 r. kamienicę przebudowano według projektu Jana Lewińskiego. Znajdowało się tutaj biuro jego firmy i magazyny. W 1924 r. weług projektu Władysława Derdackiego nadbudowano czwarte piętro. Kamienica była przebudowana raz jeszcze w 1934 r. weług projektu Leopolda Marcina Karasińskiego.

Kamienica nr 16 została przebudowana pod kierunkiem Jana Lewińskiego w 1886 r.

Fasadę dwupiętrowej kamienicy nr 15, zbudowanej w 1874 r. dla właściciela zakładu meblarskiego Jana Smutnego, wieńczy trójkątny klasycystyczny fronton, w którego tympanonie umieszczona jest otoczona roślinnym ornamentem wypukłorzeźba przedstawiająca Archanioła Gabriela z gałązką palmową. W tym domu znajdowała się pracownia artysty malarza Andrzeja Grabowskiego (1833–1886), który na swoich portretach przedstawił wielu wybitnych obywateli Galicji. W podwórzu kamienicy, na wysokim tarasie, zachował się jednopiętrowy pałacyk, którego główną fasadę zdobi czterokolumnowy portyk doryckiego porządku z trójkątnym niedekorowanym frontonem. Budynek ten wzniesiono w latach 1847–1849. Wówczas stał on pośrodku otwartej parceli, którą z czasem otoczyły i zasłoniły kamienice czynszowe.

Dwupiętrowa kamienica przy Łyczakowskiej 18 należała do pisarza i działacza społecznego Mychajła Pawłyka (1853–1915). U niego czasem zatrzymywał się Iwan Franko, kiedy nie miał jescze we Lwowie własnego mieszkania. W oficynach tego budynku w latach 1830–1850 była pracownia znanego rzeźbiarza Johanna Schimsera.

Dwie prawie identyczne secesyjne kamienice przy Łyczakowskiej nn 22A i 24, wzniesione w latach 1909–1910 według projektu arch. Romana Felińskiego, stały się swoistą bramą nowej ulicy Gliniańskiej (obecnie Doncowa) przeprowadzonej na przełomie XIX i XX w. Budynek pod nr Łyczakowska 22A później otrzymał nowy adres ul. Doncowa 2.

Wzniesiony przez braci Adalberta i Wojciecha Haarów własny budynek przy Łyczakowskiej 25 z czasem wszedł do zespołu zabudowań firmy architektoniczno-budowlanej Kazimierza Norberta Kamienobrodzkiego (1874–1938), która usytuowała się na parceli pod nr 27A. Obecnie mieści się tutaj Lwowski Państwowy Obwodowy Kombinat Kursów Szkolenia Kierowców wraz z licznymi garażami.

Zespół dawnego klasztoru zakonu Bonifratrów przy Łyczakowskiej 26. Król Polski Jan III Sobieski założył tu szpital i klasztor w 1659 r., lecz Turcy zniszczyli te budowle podczas oblężenia Lwowa w 1672 r. Od roku 1687 według projektu francuskiego architekta Charlesa Benoit prowadzono odbudowę klasztoru Bonifratrów wraz ze szpitalem. Barokowy portal gmachu ze strony ul. Łyczakowskiej zdobi herb Sobieskich „Janina”. Władze austriackie w latach 1784–1875 przekształciły szpital klasztorny w wojskowy. W latach 1890–1891 zespół szpitalny dopełniła eklektyczna budowla oddziału chorób zakaźnych. W latach 1970. zbudowano duże wielopiętrowe skrzydła od strony ulic A. Czechowa i M. Krawczuka. Obecnie cały zespół stanowi Centralny Wojskowy Szpital Kliniczny Zachodniego Dowództwa Operacyjnego.

Szkoła Głuchoniemych (obecnie Lwowska Specjalna Ogólnooświatowa Szkoła-Internat dla Głuchych Dzieci) przy Łyczakowskiej 35. Klasycystyczny gmach Szkoły zbudowano w latach 1840–1841 według projektu arch. Floriana Onderki. Gmach, niejednokrotnie przebudowywany, ukryty jest za drzewami sadu, który oddziela od ulicy ładne neogotyckie metalowe ogrodzenie – jedno z niewielu zachowanych we Lwowie z połowy XIX w. Przez ogród Szkoły można przejść na teren dawnego klasztoru Franciszkanów przy ul. Korolenki.

Trzypiętrowe kamienice pod nn 39–47, 55 i 57, zbudowane w latach 1894–1897 według projektów Andrzeja Gołąba. W kamienicy nr 55 spędził lata dziecinne od 1924 do 1933 r. polski poeta bigniew Herbert (1924–1998), o czym świadczy tablica pamiątkowa umieszczona przy wejściu w 2002 r.

Pod nr 38 stoi budynek dawnej miejskiej szkoły ludowej im. Św. Antoniego, którą wzniesiono w latach 1876–1877 według projektu arch. Józefa Kajetana Janowskiego. Fasadę ozdobiły trzy popiersia wybitnych polskich działaczy na polu oświaty: Grzegorza Piramowicza, Onufrego Kopczyńskiego oraz Szymona Konarskiego dłuta rzeźbiarza Emila Schrödla (jedno z popiersi nie zachowało się). Obecnie w budynku mieszczą się początkowe klasy szkoły średniej nr 37.

Kościół św. Antoniego Padewskiego (Łyczakowska 49) zbudowany w latach 1718–1739 według projektu arch. Pawła Antoniego Fontany. Współczesną barokową fasadę kościół otrzymał w 1765 r. w czasie przebudowy pod kierunkiem Franciszka Kulczyckiego. Wówczas także przy schodach wiodących do świątyni ustawiono figurę Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej dłuta Sebastiana Fesingera. Jemu przypisują również figurę św. Antoniego Padewskiego stojącą na dziedzińcu w pobliżu dzwonnicy wzniesionej w 1818 r. według projektu arch. Josepha Markla. W roku 1786 kościół stał się parafialnym dla rzymskokatolików Łyczakowskiego przedmieścia. Kościół św. Antoniego był jedynym, poza Katedrą Łacińską, rzymskokatolickim kościołem we Lwowie, który nie został zamknięty przez władze radzieckie. Obecnie kościół należy do zakonu Braci mniejszych konwentualnych św. Franciszka. W ostatnich latach od strony sąsiedniej ul. Małej odnowiono część dawnych pomocniczych zabudowań klasztornych i prowadzone są starania o przywrócenie do użytku zakonu franciszkańskiego głównego budynku klasztoru i plebanii pierwotnie należącego do sakralnego zespołu architektonicznego, a obecnie wykorzystywanego przez władze miejskie.

Do ul. Łyczakowskiej zwrócone są boczne elewacje niektórych budynków należących do zespołu dawnego szpitala dziecięcego im. Św. Zofii, który pierwotnie został założony w 1845 r. w dzielnicy Nowy Świat (przy dzisiejszej ul. Stepana Bandery 30). W latach 1878–1880 nowe budynki szpitala dziecięcego zbudowano według projektu arch. Józefa Kajetana Janowskiego przy ul. Głowińskiego 3 (obecnie ul. Czernihowska). W 1885 r. obok dobudowano skrzydło dla zakaźnie chorych według projektu Jana Lewińskiego. Jeszcze jeden budynek kliniczny wzniesiono w 1907 r. (arch. Michał Ulam). Obecnie w tych budynkach mieszczą się oddziały Obwodowego Szpitala Klinicznego.

Jedną z pereł architektury Łyczakowa jest kamienica pod nr 70. Zbudowała ją dla kupca, członka rady miejskiej Edmunda Riedla w 1906 r. firma Jana Lewińskiego. Projekt przypisywany jest Tadeuszowi Obmińskiemu.

W 1886 r. przy ul. Łyczakowskiej 74–80 rozpoczęto budowę koszar kawalerii. Rozmieścił się w nich Pierwszzy Cesarsko Królewski Galicyjski Pułk Ułanów generała kawalerii Rudolfa rycerza von Brudermanna (K. u. K. Galizisches Ulanenregiment GdK. Rudolf Ritter von Brudermann nr 1). Obecnie w koszarach mieszczą się wojska Ukraińskiej Straży Granicznej.

Secesyjna (z elementami stylu zakopiańskiego) budowla dawnej lecznicy doktora Kazimierza Soleckiego, sanatorium „Czerwonego Krzyża”, zbudowana przez firmę Jana Lewińskiego w latach 1906–1908 (arch. Aleksander Łuszpiński). Obecnie budynek zajmuje szpital Ukraińskich Wojsk Straży Granicznej; do szpitala należy również sąsiednia trzypiętrowa kamienica pod nr 109, zbudowana w latach 1930. w stylu funkcjonalizmu.

Cerkiew Apostołów Piotra i Pawła (ul. Łyczakowska 82A) jest najstarszą zachowaną budowlą Górnego Łyczakowa. Przydrożną kaplicę stojącą w tym miejscu (wzmiankowaną już w 1668 r.) w 1750 r. objęli oo. Paulini ze słynnego klasztoru w Częstochowie, którzy rozbudowali ją w barokowy kościół świętych Piotra i Pawła. Po kasacji zakonu Paulinów we Lwowie przez cesarza Józefa II w 1786 r. świątynię przekazano greckokatolickiej parafii Św. Krzyża, przeniesionej tutaj z drewnianej cerkwi Podniesienia Świętego Krzyża, którą rozebrano w 1786 r. Dzisiejszą postać świątynia nabyła w 1798 r. kiedy do fasady przybudowano wieżę-dzwonnicę w stylu klasycyzmu zaprojektowaną przez Klemensa Fesingera. Pod koniec XIX w. przed świątynią postawiono posągi apostołów Piotra i Pawła. 19 sierpnia 1989 r. proboszcz o. Wołodymyr Jarema (1915–2000) ogłosił w tej cerkwi restytucję Ukraińskiej Autokefalicznej Prawosławnej Cerkwi (UAPC).

W domu „Pod żelaznym lwem” (przy Łyczakowskiej 137) przeżył dziecinne i młode lata Witold Szolginia (1923–1996), autor ośmiu książek wspomnień o rodzinnym Lwowie, który musiał opuścić w 1946 r. W szczególności, wspominał on, że za jego pamięci, dopiero około 1930 r., właścicielka kamienicy pani Brandowa podłączyła dom do miejskiej kanalizacji.

W 1938 r. na wierzchołku wzgórza na wysokiej terasie (ul. Łyczakowska 175) wzniesiono koścół Matki Boskiej Ostrobramskiej według projektu arch. Tadeusza Obmińskiego, nawiązujący do form romańskiej bazyliki. Świątynia powstała z inicjatywy arcybiskupa lwowskiego Bolesława Twardowskiego, jako kościół wotywnyw podzięce za uratowanie Lwowa od najazdu bolszewickiego w sierpniu 1920 r. W 1946 r. kościół został zamknięty i użytkowany był jako skład księgarski. W 1992 r. świątynię otwarto, odnowiono i rekonsekrowano jako cerkiew greckokatolicką Opieki Matki Boskiej (Pokrowy Najświętszej Bogarodzicy), którą opiekują się oo. Salezjanie wschodniego obrządku.

Odrazu za rogatką, po parzystej stronie ul. Łyczakowskiej (obecne nn 150-154) rząd austriacki pod koniec XIX w. wykupił grunta podmiejskiej gminy Krzywczyce w celu budowy koszar pułku ułanów obrony krajowej (K. u. K. Landwehr Ulanenregiment nr 1). Zespół ten nazywano „koszary Jazłowieckie”. W listopadzie 1918 r. koszary zajmowała trzydziestoosobowa załoga ukraińska, która do 21 listopada trzymała tu obronę przed polską ofensywą. Właśnie utrata tych koszar oraz dworca Łyczakowskiego zmusiła komendanta Lwowa Hnata Stepaniwa do podjęcia fatalnej decyzji o wyjściu wojsk ukraińskich z miasta w nocy na 22 listopada 1918 r. Po II wojnie światowej, kiedy kawaleryjskie siły zbrojne były zlikwidowane, na terenie koszar mieścił się 128 Zakład Remontu Samochodów Ministerstwa Obrony ZSRR.

Powiązane Miejsca

Opis

Terytorium parku Łyczakowskiego – pomnik Bartosza Głowackiego

Przejdź do całego opisu
Opis

Pl. Mytna, 2 – dawny kościół klarysek

Przejdź do całego opisu
Opis

Ul. Łyczakowska 175 - Cerkiew p.w. Opieki Matki Bożej

Przejdź do całego opisu
Opis

Przejdź do całego opisu
Opis

Przejdź do całego opisu

Źródła

  1. Бевз М., Оконченко І. Оборонний фактор у розвитку міст ХVII–ХХ ст. (На прикладі Львова) // Народознавчі зошити. – Львів, 2000. – № 2. – С. 363-364.
  2. Вуйцик В. Територіальний розвиток міста Львова (до 1939 року) // Вісник інституту «Укрзахідпроектреставрація», ч. 8. – Львів, 1997. – С. 41-48.
  3. Енциклопедія Львова. Т. 1. / За ред. А. Козицького та І.  Підкови. – Львів: Літопис, 2007. – 656 с.
  4. Крип’якевич І. Історичні проходи по Львові. – Львів, 1991. – С. 93.
  5. Лінда С. Житлове будівництво Львова у другій половині ХІХ ст. // Записки Наукового товариства імені Шевченка. – Львів: НТШ, 2001. – Т. CCXLI. Праці Комісії архітектури та містобудування. – С. 126-153.
  6. Мельник Б. Довідник перейменувань вулиць і площ Львова. ХІІІ–ХХ століття. – Львів: Світ, 2001. – C. 12.
  7. Могитич Р. Передмістя Самоврядного Львова у першій половині XVII століття // Вісник інституту «Укрзахідпроектреставрація», ч. 13. – Львів, 2003. – С. 33-51.
  8. Пам’ятки історії та мистецтва Львівської області. Каталог-довідник. – Львів, 2003. – 160 с.
  9. Architektura Lwowa XIX wieku. – Kraków, 1997. – 92 s., ilustr.
  10. Czerner O. Lwów na dawnej rycinie i planie. – Wrocław–Warszawa–Kraków, 1997.
  11. Krajewski A. Lwowskie przedmieścia. – Lwów, 1909.
  12. Lwów. Ilustrowany przewodnik. – Lwów: Centrum Europy, 2003. – 320 s..
  13. Miasto Lwów / Rys. Józef Chowaniec // Przewodnik po Lwowie wydany przy współudziale Wydziału gospodarczego V Zjazdu Lekarzy i Przyrodników polskich. – Lwów, 1888. – S. 162.
  14. Plan der Stadt Lemberg sammt ihren Vorstädten. – Wien, 1829.
  15. Plan Królewskiego stołecznego miasta Lwowa (z enklawą Jałowiec) / opracował Józef Chowaniec. – Lwów: Rada miejska, 1890.
  16. Plan Królewskiego stołecznego miasta Lwowa // Ilustrowany przewodnik po Lwowie i Powszechnej Wystawie krajowej. – Lwów, 1894.
  17. Plan miasta Lwowa. – Lwów: Książnica Atlas, 1916.
  18. Skorowidz Królewskiego stołecznego miasta Lwowa – Lwów, 1916. – 256 s.
Autor – Ihor Melnyk
Redaktor – Markian Prokopowycz

Zasoby Archiwum Medialnego

Powiązane zdjęcia