Wacław Moraczewski ID: 29

Wacław Moraczewski ID: 29

1867 – 1950

Medyk, pedagog, rektor Lwowskiej Akademii Weterynaryjnej Medycyny.

Medyk, pedagog, rektor Lwowskiej Akademii Weterynaryjnej Medycyny. Urodził się w Warszawie, gdzie ukończył gimnazjum filologiczne (1886). Studiował na wydziale chemiko-technologicznym Politechniki Szwajcarskiej w Zurychu (1889) oraz na Uniwersytecie zuryskim na wydziale medycznym (1891–1894). W latach 1898–1901 pracował jako docent wydziału medycznego Uniwersytetu Lwowskiego. Od 1921 r. i do ostatnich dni życia naukowa, dydaktyczna i społeczna działalność W. Moraczewskiego była związana z Lwowską Akademią Weterynaryjnej Medycyny, gdzie z początku kierował katedrą lekarskiej chemii i patologii ogólnej, a póŹniej katedrami biochemii i patologicznej fiziologii, był obierany na stanowiska prorektora i rektora Akademii (1925–1927). W 1940 r. Wyższa Atestacyjna Komisja przy Radzie Ludowych Komisarzy ZSRR podjęła decyzję o przyznaniu W. Moraczewskiemu (bez obrony dysertacji) naukowego stopnia doktora nauk biologicznych oraz naukowego tytułu profesora katedry biologicznej chemii i patologicznej fiziologii. Pierwsze naukowe badania W. Moraczewskiego, przeprowadzone w Zurychu w laboratorium chemicznym uniwersytetu pod kierunkiem prof. H. Eihorsta, poświęcone były opracowaniu i udoskonaleniu metod wyznaczania mineralnych substancji w moczu i kale, charakterystyce przemiany substancji mineralnych przy chorobach zakaŹnych, leukemii, nowotworach, co w znacznej mierze poszerzyło wiedzę o patogenezie tych chorób. Szereg prac z tego okresu dotyczył metod badania przemiany materii przy cukrzycy. W pracach tych profesor zapoczątkował nowy naukowy kierunek – kliniczną biochemię – i zreasumował go w 1894 r. w postaci podręcznika badań kliniczno-chemicznych. Badania w innym kierunku – studiów nad przemianą białkową – W. Moraczewski prowadził w instytucjach naukowych we Lwowie i Karlowych Warach. Zwrócił on wówczas szczególną uwagę na mało zbadany problem tworzenia się indolu i indykanu. Na wynikach tych badań opiera się metodyka funkcjonalnej diagnostyki wątroby. Trzeci kierunek studiów został poświęcony badaniom przemiany materii w zależności od regulaminu żywienia ludzi oraz zwierząt hodowlanych, dawek soli mineralnych i różnych wewnętrznych czynników. Zauważywszy, że wydzielanie wody zależy od składu pożywienia, profesor udowodnił iż tłuszcze zatrzymują wodę w tkankach i kontynuując te badania ustalił zależność między przemianą wapnia i tłuszczów.

Zmarł we Lwowie.

Prace i projekty

Na podstawie zebranych materiałów doświadczalnych, otrzymanych przy badaniu chemicznego składu moczu, oraz osobistej praktyki lekarskiej, profesor opublikował w Warszawie (1936) monografię „Leczenie chorób nerkowych”, która zachowała aktualność do dziś. Prace profesora były poświęcone także badaniom patogenezy przy mioglobinemii i kolkach u koni. Dalszy rozwój badań naukowych W. Moraczewskiego oraz opracowania metod terapeutycznych urzeczywistniał jego uczeń akademik Stepan Gżycki.

Powiązane budynki i przestrzenie

  • Ul. Lewickiego, 67 – gmach Akademii weterynaryjnej

    Dawny gmach główny Lwowskiej akademii weterynaryjnej (1892 r., architekt S. Riżek). Budynek należy do zespołu zabudowań Lwowskiej Narodowej Akademii weterynaryjnej Medycyny im. S. Gżyckiego. Na fasadzie budynku umieszczona jest tablica pamiątkowa na cześć dawnego rektora akademii profesora Wacława Moraczewskiego (1867–1950). W budynku obecnie się znajduje dziekanat wydziału weterynaryjnej medycyny. W 2001 r. budowla została zarejestrowana jako zabytek historyczny o znaczeniu lokalnym.

    Read more
  • Ul. Piekarska, 50 – gmach Akademii weterynaryjnej

    (lata 1960). Gmach Lwowskiej Państwowej Akademii Weterynaryjnej Medycyny zbudowany w stylu „radzieckiego historyzmu”, projekt wykonano w pracowni znanego radzieckiego architekta I. Zołtowskiego w 1961 r. Budynek jest usytuowany przy ul. Piekarskiej za jej skrzyżowaniem z ul. Terszakowców i stanowi architektoniczną dominantę w zabudowie ulicy. Na fasadzie głównego gmachu jest umieszczona tablica pamiątkowa na cześć profesora Stepana Gżyckiego. Zabytek jest charakterystycznym przykładem budowli w stylu „radzieckiego historyzmu”, przedstawia wartość historyczną, jako budowla związana z działalnością profesora S. Gżyckiego. Uznany za zabytek historyczny o znaczeniu lokalnym.

    Read more
  • ul. Hruszewskoho, 4 – dawny konwikt jezuicki (obecnie wydżiał biologiczny uniwersytetu im. Franka)

    Dawny budynek jezuickiego konwiktu, później – stary gmach uniwersytetu (XVIII w.; 1842 – przebudowa, arch. F. Stadler). Styl budowli – klasycyzm. Budynek wzniesiono dla jezuickiego konwiktu gdzie kształcono młodzież szlachecką, z czasem rozmieszczono w nim koszary. W 1851 r. gmach przekazano uniwersytetowi. Obecnie (2009 r.) mieszczą się tutaj wydziały biologiczny i geologiczny Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. I. Franki.

    Read more
  • Ul. Lewickiego, 67 – gmach Akademii weterynaryjnej

    Ul. Lewickiego, 67 – gmach Akademii weterynaryjnej
  • Ul. Piekarska, 50 – gmach Akademii weterynaryjnej

    Ul. Piekarska, 50 – gmach Akademii weterynaryjnej
  • ul. Hruszewskoho, 4 – dawny konwikt jezuicki (obecnie wydżiał biologiczny uniwersytetu im. Franka)

    ul. Hruszewskoho, 4 – dawny konwikt jezuicki (obecnie wydżiał biologiczny uniwersytetu im. Franka)

Źródła

  1. Галяс В. С. З. Гжицький – вчений, організатор науки, педагог. Львів: Українські технології, 2000.
  2. Кравців Р., Галяс В. Життя та науково-педагогічна діяльність професора Вацлава Морачевського.- Львів, 1997.
  3. Матеріали музею кафедри біохімії і біотехнології в будинку Львівської національної академії ветеринарної медицини ім. С. З. Ґжицького на вул. Левицького, 67.
  4. Біографія професора Вацлава Морачевського. /Матеріали кафедри біохімії і біотехнології Львівської національної академії ветеринарної медицини ім. С. З. Ґжицького.

Autor(ka): Chrystyna Charchuk