Ul. Bohomolca, 06 – Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej
ID:
8
(1906 - ul. Bohomolca 6) - budynek w prawej pierzei ulicy w stylu secesji, zaprojektowanej przez architektoniczne biuro Jana Lewińskiego dla właściciela realności Leona Staubera - projekt głównej fasady przez architekta Tadeusza Obmińskiego. W latach 1930. przeprowadzono w kamienicy nieznaczne remonty i przebudowy. Leszek Sawicki wspominał o wydarzeniach w tym domu w lipcu 1944 roku. Od 1985 r. stanowi zabytek architektury miejscowego znaczenia. Obecnie (2009 r.) znaczną część budynku zajmuje Centrum Miejskiej Historii Europy Środkowo-Wschodniej, reszta wykorzystywana jest jako budynek mieszkalny.
Historia
Główne daty budowy:
- 1905: Statyczne obliczenia elementów konstrukcyjnych wykonał 13 maja 1905 r. architekt Kazimierz Teodorowicz z budowlanej firmy Iwana Lewińskiego (DALO 2/1/19-20)
- 1906: 14 kwietnia 1905 r. Leon Stauber, właściciel działki gruntowej 508 4/4, poprosił o zeswolenie magistratu na budowę dwupiętrowego budynku na swojej działce. 27 sierpnia 1906 r. magistrat zatwierdził dodatkowe plany, które włączały projekt głównej fasady wykonany przez architekta Tadeusza Obmińskiego w sierpniu 1906 r. (zgodnie z jego podpisem na kreśleniach). 2 sierpnia 1906 r. właściciel poprosił o zezwolenie na zamieszkanie (DALO 2/126/16-35)
- 1936: magistrat daje zezwolenie Dorze Stauber na przebudowę własnego mieszkania nr 5 na parterze (rekonstrukcję kuchni i łazienki). Plany przebudowy zostały wykonane prze nieznananego architekta. Prace budowlane przeprowadzono pod kierukiem majstra budowniczego Jana Smolińsiego, który pracował na ul. Zielonej 105, 28 listopada 1936 r. (DALO 2/1/126/6-10);
- 1938: 25 czerwca 1938 r. magistrat nakazuje właścicielkom Dorze Stauber i Irenie Goldberg odnowić główną fasadę, sień i klatkę schodową budynku (DALO 2/1/126/1-5);
- od 2004 zajmujące znaczną część budynku Centrum Miejskiej Historii Europy Środkowo-Wschodniej systematycznie odnawia i remontuje części budynku.
- Obecnie (2008 r.) znaczną część budynku zajmuje Centrum Miejskiej Historii Europy Środkowo-Wschodniej (biura, sala konferencyjna, biblioteka, bursa, pomieszczenia dla pracy naukowej i in.);
- pozostała część budynku wykorzystywana jest jako pomieszczenia mieszkalne.
Powiązane Historie
Architektura
Budynek jest usytuowany w prawej pierzei ulicy. Dwupiętrowy, ceglany, tynkowany. Wzniesiony w stylu secesji. Symetryczną kompozycję głównej fasady podkreśla centralne rozmieszczenie bramy wejściowej i pionowe rozczłonkowujące fasadę lizeny, które dzielą ja na trzy części. Parter do połowy wysokości akcentuje dekoracyjna biegnąca w rzędach rustyka. Od górnych pięter parter oddziela profilowana listwa. Lizeny na bocznych częściach fasady zdobi secesyjna sztukateria, u góry zakończone są one maskaronami w postaci lwich głów, opuszczają się do górnych krawędzi balkonów pierwszego piętra. Lizeny środkowej części fasady u góry zdobią stylizowane secesyjne wianki. Powierzchnie ścian pierwszego i drugiego piętra, a także obramowania okien pierwszego i drugiego piętra bocznych części fasady podkreśla lekka linijna rustyka. Na poziomie pierwszego piętra w bocznych częściach fasady występują symetrycznie rozmieszczone balkony na masywnych sztukaterskich kroksztynach i takich że ogrodzeniach z oryginalnym secesyjnym kwiatowym ornamentem. W części środkowej na drugim piętrze występują balkony na sztukaterskich kroksztynach, ogrodzone kutymi kratami o secesyjnym rysunku. Okna parteru upiększa u góry joński ornamentalny pas, okna pierwszego piętra zakończone są prostolinijnymi nadokiennikami. W bocznych częściach, na pierwszym i drugim piętrze okna mają owalne zakończenia, ich obramowania podkreślają kamienne zworniki. Pod oknami pierwszego i drugiego piętra głównej części fasady umieszczone są sztukaterskie wstawki zdobione secesyjnymi wzorem; nad oknami drugiego piętra – barwne ceramiczne płytki. Pod oknami drugiego piętra bocznych części fasady urządzone są podokienne czasze o sztukaterskich secesyjnych ozdobach. Portal wejściowy, jak również kuta w metalu brama ze świetlikiem posiadają charakterystyczną secesyjną ornamentykę. Nad częścią środkową budynek zakończony jest wysuniętym gzymsem na stylizowanych kroksztynach, gzyms nad bocznymi częściami powtarza owalne obramowania okien drugiego piętra. Budynek należy do najlepszych przykładów secesji lwowskiej.
Artystyczne elementy wystroju:
Artystyczne elementy wystroju:
- Imitacje witraży na podestach klatki schodowej między pierwszym i drugim oraz trzecim i czwartym biegiem schodów.
Powiązane Miejsca
Postacie
Autorzy projektu (rekonstrukcji), współautorzy:
- Projekt budynku został wykonany w architektonicznym biurze Jana Lewińskiego. Projekt głównej fasady wykonał architekt Tadeusz Obmiński.
- Statyczne obliczenia elementów konstrukcyjnych wykonał 13 maja 1905 r. architekt Kazimierz Teodorowicz z budowlanej firmy Iwana Lewińskiego.
- 1905 – około 1920: Leon Stauber, kupiec, właściciel realności i budynku, mieszkał przy ul. Halickiej 17 (DALO 2/1/126/16-17); (Skorowidz 1920) (Skorowidz 1910) (Księga 1914)
- 1936–1937: Dora Stauber-Bryndzowa, właścicielka realności i budynku, mieszkała przy ul. Asnyka 6 (DALO 2/1/126/6)
- 1938: Dora Stauber i Irena Goldberg, właścicielki realności i budynku oraz zarządca Marian Tomiński, mieszkający przy ul. Żyżyńskiej 17 (DALO 2/1/126/1)
- Wajda Władysław, urzędnik (Skorowidz 1910)
- Gottfried Karol, dyrektor biura „Petrolea” (Skorowidz 1910)
- Dmorowski Władysław, inżynier (Księga 1914)
- Dmorowski Bolesław, inżynier, elektryczne lampy (Księga 1914)
- Dmorowski Władysław, słuchacz prawa (Księga 1914)
- Griffel Klara, prywatna nauczycielka (Księga 1914)
- Griffel Maurycy, inżynier (Księga 1914)
- Lachowska Bożena, emerytka (Księga 1914)
- Paszkowski Mieczysław, dr, dyrektor Spółdzielczego Banku (Księga 1914)
- Pogonowska Helena, wdowa notariusza (Księga 1914)
- Szelewicz Lew, architekt (Księga 1914)
- Pogonowska M., dr, lekarz chorób skórnych i wenerycznych (Informator 1932)
- Stauber H. Konfekcja damska ul. Halicka 17 (Informator 1932)
- Blasbałg Józef (Spis 1937)
- Rodkin A. Z. (Spis 1940)
- Sosin I. I. (Spis 1940)
Wywiad
Źródła
- Державний Архів Львівської Області (Derżawnyj Archiw Lwiwśkoji Oblasti, DALO).– Fond. 2.– Opys. 1. – Spr. 126
- Jakub Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością: Architektura Lwowa lat 1893-1918 (Warszawa, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Wydawnictwo Neriton, 2005), 258–261
- Ihor Żuk, Lwowskie zabytki okresu modernizmu. Zespół ulicy Bohomolca i jego architekt, „Żowteń” nr 12, 1983, 83-85
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1910)
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1920)
- Księga adresowa królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1914)
- Informator lwowski (Lwów 1932)
- Spis abonentów sieci telefonicznej … (Lwów 1937)
- Spis abonentów sieci telefonicznej … (Lwów 1940)
Autorzy zapisu:
- Chrystyna Charczuk
- Iryna Kotłobułatowa
Zasoby Archiwum Medialnego
Powiązane zdjęcia
