...

Ul. Kotlarewskiego, 25 – budynek mieszkalny

ID: 342

Wielomieszkaniowy budynek (1908-1909; biuro projektowe architekta-budowniczego Iwana Lewińskiego [współautorstwo Iwana Lewińskiego i Aleksandra Łuszpińskiego?]). Dwupiętrowa kamienica tworzy grupę-zespół w parze z przyległym budynkiem nr 23. Architektoniczna bryła budynku, wzniesionego na zboczu dawnego wąwozu i otoczonego ogrodowo-rekreacyjnym terenem, harmonijnie wpisała się w malowniczy krajobraz. Plastyka zaokraglonej ściany frontowej świadczy o odejściu od tradycji projektowania fasad typu „kurtynowego”. Wewnętrzne rozplanowanie typu sekcyjnego. Późna secesja.

Historia

Okres budownictwa:

Projekt zatwierdzono 31 lipca 1908 r.; data ukończenia budownictwa – 26 września 1909 r. (ДАЛО 2/1/5250/15).

Powiązane Historie

Architektura

Kamienica jest usytuowana w głębi działki, która leży na zboczu pagórka, wznoszącym się z łożyska dawnego potoku Soroka, wzdłuż którego została przeprowadzona droga Wulecka – obecna ul. Sacharowa.

Plan i kompozycja przestrzenna:

Blok budynku, odsunięty w głąb działki i otoczony ogrodowo-rekreacyjnym terenem, ma dwa skrzydła – wschodnie i zachodnie, zwrócone ku sobie pod kątem rozwartym. Plan ma V-podobną konfigurację. Kamienica nr 25 razem z sąsiednią pod nr 23 tworzy grupę-zespół. Obie budowle stanowią integralny blok o planie w kształcie trapezu, zwróconego wierzchołkiem na północ.

Dwupiętrowa kamienica posiada dodatkowe pomieszczenia w kondygnacji cokołowej, dobrze rozwiniętej na zboczu.

W kompozycji fasady przeważa rozczłonkowanie pionowe. Fasadę wschodniego skrzydła urozmaica występ pozornego ryzalitu. Środkowa część fasady – zagłębiona pomiędzy skrzydłami budowli – ma cylindryczną powierzchnię, objętą platformami balkonów na wszystkich piętrach. Zagłębienie nadaje balkonom charakter loggii. Wyraziście plastyczne traktowanie fasadowej ściany świadczy o odejściu od tradycyji fasady-kurtyny.

Na fasadach obu bocznych skrzydeł na każdej kondygnacji są zakomponowane po dwa okna. Na środkowej zaokrąglonej części fasady balkonowe drzwi flankuje para węższych okien; pod gzymsem rozmieszczono cztery okienka strychowe. Okna są prostokątne, oprócz bocznych okien na parterze zakończonych półkoliście i ozdobionych profilowanym obramowaniem. Wąska boczna fasada, zwrócona na południowy zachód, ma po dwa otwory okienne na poziomie każdego piętra.

Pośrodku dachu znajduje się piramidalna nadbudowa zwieńcona szpicem. Jej ostra sylwetka podkreśla środkowy odcinek fasady nad zaokrąglonymi pasmami balkonów loggii. Formę dwuspadowego dachu ożywiają wystające okienka strychowe.

Portal z trzema wąskimi okienkami sieni przylega do lewego skraju budynku. Klatka schodowa we wschodnim skrzydle jest odsunięta pod brandmur. Sekcje mieszkań, po jednym na każdej kondygnacji, zapełniają środek bloku i skrzydło zachodnie. Wewnętrzne rozplanowanie mieszkań zostało zorganizowane według dwurzędowego systemu. Pokoje frontowego i tylnego rzędu w mieszkaniach rozdziela korytarz, którego zakręt odpowiada V-podobnej konfiguracji planu.

Charakter stylu i wystrój:

Styl budowli jest zbliżony do późnej secesji.

Do wystroju budowli wchodzi ceramika – pasma wyłożone z płytek o wymiarach 15 x 15 cm, z polewanymi główkami nałożonymi w miejscach przecięcia się styków. Ceramiczny fryz obiega fasadę po obwodzie ponad oknami ostatniego piętra. Pod oknami pierwszego i drugiego piętra. umieszczone są pionowe pasma wyłożone z ceramicznych płytek. Dekoracyjnymi elementami są również kute balkonowe ogrodzenia i kroksztyny, kraty drzwi wejściowych i schodów, ozdobny szpic wieńczący dach. Cokół jest licowany łamanym kamieniem. W wystroju fasady wykorzystano dekoracyjny efekt wywołany przez rozmaitą fakturę tynkowania.

Postacie

Architekt-budowniczy: Iwan Lewiński. Na archiwalnych planach figuruje podpis i pieczątka budowlanej firmy Iwana Lewińskiego. W szczegółach projekt opracowywał jeden z architektów, związanych z firmą i biurem Lewińskiego w końcu lat 1900. Być może, był to Aleksander Łuszpiński.

Właściciel: Zamówił budownictwo i pierwszym właścicielem kamienicy był Marian G. Kuczyński.

Źródła

  1. Cправа з будівництва будинку на вул. Котляревського, № 25 – Державний архів Львівської області (ДАЛО), ф. 2, оп. 1, спр. 5250.
  2. Жук І. Архітектура Львова кінця ХІХ – початку ХХ століть: спадщина Івана Левинського та його фірми // Львів: Історичні нариси / За ред. Я. Ісаєвича, М. Литвина, Ф. Стеблія. – Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип’якевича НАНУ, 1996. – С. 260.

Autor – Ihor Żuk