Ul. Bohomolca, 01 – budynek mieszkalny
ID:
51
Budynek mieszkalny na rogu ulic Bohomolca oraz Iwana Franki, zbudowany według projektu architekta Jana Schulza w 1906 r. w stylu historyzmu na miejscu starego jednopiętrowego budynku z oficyną, który w latach 1870. należał do posła na sejm Alfreda Młockiego. Magistrat zezwolił na zasiedlenie budynku pod koniec 1906 r. W materiałach DALO (Derżawnyj Archiw Lwiwśkoji Oblasti) są dokumenty o istnieniu na tej parceli zabudowy mieszkalnej i gospodarskiej z połowy XIX w., do składu której wchodziły: budynek stajni z wozownią, parterowa przybudówka w stylu klasycyzmu do istniejącego jednopiętrowego domu, budynek dla portiera (stróża). Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj Wyższy Zakład Naukowy Antoniny Gawrońskiej (prywatna szkolą) oraz zakład fotograficzny Piotra Mieczkowskiego (1872-1887) i Dawida Mazura (1887-1905). W tej kamienicy mieszkał znany śpiewak August Dianni (1873-1938). W latach 1930. mieszkali tutaj fotograficy Stanisław i Andrzej Progulscy. Obecnie (w 2009 r.) kamienica służy głównie jako budynek mieszkalny.
Historia
Najważniejsze etapy budowy:
- 1906: 29 grudnia 1903 r. regulacyjna komisja magistratu zatwierdziła otwarcie nowej ulicy (tj. ul. Asnyka, obecnie Bohomolca), która miała połączyć ul. Pańską (obecnie Iw. Franki) z ul. Klonowicza. Wówczas został określony kierunek ulicy oraz jej szerokość – 13 m. Klementyna Witosławska podała do magistratu plany parcelacji swojej realności 508 4/4. Magistrat zobowiązał właścicielkę wpłacić do kasy miejskiej 13 286 koron na urządzenie nowej ulicy, zaprowadzenie kanalizacji oraz dodatkowo zapłacić 400 koron na zapewnienie w ciągu roku oświetlenia ulicy i placu parceli dopóki nie będzie ona zabudowana. 12 marca 1904 r. rada miejska postanowiła przed wydaniem pozwolenia na zabudowę zrobić intabulację parcel. Projekt podłużnych profilów nowoprojektowanych ulic na gruntach realności 508 4/4 zatwierdzony przez magistrat 17 marca 1904 r., wykonał koncesjonowany budowniczy Jan Lewiński (Іван Левинський). 9 czerwca 1905 r. Helena z Maniewskich Balowa zwróciła się do magistratu deklarując zamiar budowy na swojej parceli 607 4/4 nowego trzypiętrowego budynku i prosząc o zezwolenie na rozbiórkę starego jednopiętrowego budynku z oficyną, który w latach 1870. należał do Alfreda Młockiego. Miejski urząd budowlany 13 lutego 1905 r. wynosi uchwałę o rozbiórce. Projekt budowy czteropiętrowego budynku na parceli 607 4/4 dla Heleny Balowej, zatwierdzony przez magistrat 15 sierpnia 1905 r., wykonał budowniczy Jan Schulz. Statyczne obliczenia wytrzymałości metalowych konstrukcji budynku wykonano w budowlanej firmie Piotrowicz i Schumann 24 czerwca 1905 r. 1 sierpnia 1905 r. budowniczy Jan Schulz, w imieniu właścicielki realności pod konskrypcyjnym numerem 607 4/4 (ul. Pańska 3) Heleny z Maniewskich Balowej, prosi magistrat o pozwolenie na budownictwo czterpiętrowego budynku. 15 sierpnia 1905 r. H. Balowa wniosła do kasy miejskiej za doprowadzenie kanalizacji 1237 koron 20 helerów. 8 października 1906 r. H. Balowa, ukończywszy budowę kamienicy przy ul. Pańskiej 3 (obecnie Bohomolca 1), prosi o pozwolenie na jej zasiedlenie. 26 października 1906 r. magistrat nie zezwolił na zasiedlenie z tego powodu, że cały parter, pierwsze i część drugiego piętra są jeszcze wilgotne i magistrat wymaga ich wysuszenia. 2 listopada 1906 r. budowniczy Jan Schulz, w imieniu właścicielki H. Balowej zwrócił się do magistratu z prośbą o zezwolenie na zasiedlenie części wykończonego budynku. 9 listopada 1906 r. magistrat zezwolił na to. 15 listopada Jan Schulz znów zwraca się do magistratu i prosi o zezwolenie na zasiedlenie drugiej części budynku. 28 listopada 1906 r. magistrat zezwolił na zasiedlenie całej kamienicy, przy czym zaznaczono, że budowla została całkowicie ukończona 22 listopada 1906 r.
- 1870: 1 kwietnia 1870 r. doktor Zygmunt Rieger powziął zamiar przebudowania parterowego domu na gruntowej parceli 508 4/4 na jednopiętrowy i zwrócił się do magistratu z prośbą o zezwolenie na budowę. Zgodnie z kontraktem z dnia 24 maja 1870 r. Ferdynand i Józefa Kwiatkowscy wykupili część realności 508 4/4 od doktora Zygmunta Riegera. 31 maja 1870 r. F. i J. Kwiatkowscy proszą magistrat o nadanie im nowego konskrypcyjnego numeru 607 4/4, wydzielonego z realności 508 4/4. Ferdynand Kwiatkowski, który zakupił parcelę 508 4/4, zamierza we frontowym budynku na tej parceli przerobić okno na drzwi i w murowanym ogrodzeniu urządzić bramę wjazdową i 30 lipca 1870 r. prosi na to zezwolenia u magistratu. 31 sierpnia 1870 r. otrzymał potrzebne zezwolenie.
- 1874: 7 października 1874 r. właściciel gruntowej parceli 607 4/4 Alfred Młocki, poseł na sejm, po przebudowaniu jednopiętrowego budynku z oficynami w stylu klasycyzmu, według zatwierdzonego przez magistrat 6 września 1873 r. projektu (wykonanego przez budowniczego Wojciecha Haara), prosi zezwolenia magistratu na jego zasiedlenie. 29 października 1874 r. Alfred Młocki otrzymał potrzebne zezwolenie.
- 1875: 5 października 1874 r. właściciel parceli 508 4/4 Edmund Köhler, który ma zamiar zbudować nowy dwupiętrowy budynek, prosi magistrat o wyjaśnienie granic swojej realności 508 4/4 oraz sąsiedniej 507 4/4. Plan sytuacyjny tych działek wykonał sam E. Köhler w październiku 1874 r. Projekt sytuacyjnego planu tych działek magistrat zatwierdził 22 października 1874 r. Wówczas również magistrat zezwolił E. Köhlerowi na wzniesienie nowego budynku (sądząc z materiałów archiwalnych do tego budownictwa nie doszło). 18 marca 1875 r. Wiktoria Bogdanowa, właścicielka realności 508 4/4, zamierzając dobudować część jednopiętrowego budynku zgodnie z załączonymi planami, zatwierdzonymi 31 marca 1875 r., prosi o zezwolenie magistratu. Magistrat wydał zezwolenie 31 marca 1875 r., a z czasem 10 sierpnia 1880 r. właścicielka otrzymała również zezwolenie na użytkowanie budynku (DALO 2/1/121).
- Obecnie użytkowany jest głównie jako budynek mieszkalny (2008)
- Na parterze budynku znajdują się pomieszczenia firmy „Faberlic”, „Elektron-Banku” i kawiarni „Try jarusy” („Trzy poziomy”)
Powiązane Historie
Architektura
Narożny budynek mieszkalny. Wzniesiony w stylu historyzmu. Trzypiętrowy, o rzucie skomplikowanej konfiguracji, ceglany, otynkowany. Obie fasady mają asymetryczną kompozycję, z bocznymi segmentami występującymi jak płaskie ryzality. Ścięty narożnik budynku podkreśla na poziomie pierwszego i drugiego piętra wykusz na masywnych podwójnych wspornikach. Nad wykuszem, na poziomie trzeciego piętra urządzony jest balkon. Pierwsze piętro ozdobione jest liniową rustyką. Okna pierwszego i drugiego pięter są ozdobione profilowanymi obramieniami z uszakami oraz zwieńczone prostymi nadokiennikami. Na poziomie pierwszego i drugiego pięter od strony ul. Klonowicza w występującej części fasady znajdują się balkony z metalowymi balustradami, oparte na wspornikach zdobionych sztukaterią. Portal wejściowy ze świetlikiem rozmieszczony jest ze strony ul. Bohomolca. Bramę w portalu upiększają kute kraty z secesyjnym ornamentem. Budynek jest zwieńczony profilowanym gzymsem.
Powiązane Miejsca
Postacie
Autorzy projektu (rekonstrukcji), współautor:
Główni właściciele nieruchomości (działki i budynku):
Inni właściciele i mieszkańcy budynku:
- architekt Jan Schulz
Główni właściciele nieruchomości (działki i budynku):
- Lata 1870.: właścicielem gruntowej parceli 508 4/4 jest dr Zygmunt Rieger
- 24 maja 1870 r., Ferdynand i Józefa Kwiatkowscy kupili część realności 508 4/4 od dra Zygmunta Riegera
- 7 października 1874 r., Alfred Młocki, poseł na sejm
- 5 października 1874 r., właścicielem parceli 508 4/4 jest Edmud Köhler
- od 18 marca 1875 r. właścicielką realności 508 4/4 jest Wiktoria Bogdanowa
- 14 stycznia 1888 r. realność 508 4/4 przechodzi na własność Klementyny z Bogdanów Witosławskiej
- od 9 czerwca 1905 r. właścicielką jest Helena z Maniewskich Balowa (DALO 2/1/121/123, DALO 2/1/121/129)
- po 29 sierpnia 1905 r. prawo własności przechodzi do Stanisława Jakuba Bala (DALO 2/1/121/145)
Inni właściciele i mieszkańcy budynku:
- Mieczkowski Piotr, atelier fotograficzne (Księga 1880 r.);
- atelier fotograficzne Dawida Mazura istniało w latach 1887-1905 (Skorowidz 1894);
- Wyższy Naukowy Zakład dla Kobiet [prywatna szkoła] Antoniny z Miłkowskich Gawrońskiej, małżonki Franciszka Rawity Gawrońskiego, działał w latach 1899-1901.
Źródła
- Державний Архів Львівської Області (Derżawnyj Archiw Lwiwśkoji Oblasti, DALO).– Fond. 2.– Opys. 1. – Spr. 121
- Lwów. Ilustrowany przewodnik. –Lwów: Centrum Europy. – Wrocław: Via Nowa, 2001. – S. 223.
- Jakub Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością: Architektura Lwowa lat 1893-1918 (Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Wydawnictwo Neriton, 2005), 258-260.
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1872)
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1889)
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1894)
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1899)
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa (Lemberg, 1910)
- Arkadiusz Kleczewski, Księga adresów miasta Lwowa (Lwów 1880)
- Gazeta Narodowa 1885, nr. 38 z. 17 II
- Księga Adresowa (Lemberg, 1903)
- Księga adresowa (Lemberg, 1914)
- S. S. Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie. Wrocław, 1989. S.321; S1910, S1920
- Informator lwowski (Lwów 1932)
- J. Wiczkowski, Lwów, jego rozwój i stan kulturalny oraz przewodnik po mieście. Lwów 1907
- Spis abonentów sieci telefonicznej... (Lwów 1937)
- Wykaz domów na obszarze miasta Lwowa . – S. 2. // Księga adresowa Małopolski. –
- Lwów. Stanisławów. Tarnopól. Rocznik 1935/1936.
Autorzy zapisu:
- Chrystyna Charczuk
- Iryna Kotłobułatowa
- Redaktor – Markian Prokopovych
Zasoby Archiwum Medialnego
Powiązane zdjęcia
