Towarzystwo Ukraińskich Studentów Medycyny i Farmacji "Medyczna Hromada"

W początkach XX wieku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego funkcjonowała organizacja o nazwie Biblioteka Słuchaczów Medycyny. W  1909 r. grupka ukraińskich studentów wystąpiła z towarzystwa, a następnie w czerwcu 1910 r. zadeklarowała zamiar stworzenia własnej organizacji o nazwie "Medyczna Hromada". Statut organizacji zatwierdzono oficjalnie 31 maja 1910 r. Jako cel działalności towarzystwa wskazywano przede wszystkim materialną i moralną pomoc dla członków; wśród celów szczegółowych wymieniano problemy utrzymania biblioteki oraz kuchni studenckiej, organizacji koncertów. Członkami zwyczajnymi organizacji mogli zostać studenci fakultetu medycznego, nadzwyczajnymi – słuchacze innych wydziałów.  

W czasie I wojny światowej prace towarzystwa były przez 3 lata zawieszone. Dopiero 18 listopada 1917 r. zwołano ogólne zgromadzenie w celu wznowienia prac organizacji. W marcu 1921 r. towarzystwo wznowiło aktywną działalność, ale już w 1924 r. ją przerwało, by po raz kolejny wznowić ją w roku 1926.  Nowy statut uchwalono 17 listopada 1929 r. (Senat UJK zatwierdził go 27 stycznia 1930r.) Władze Uniwersytetu Jana Kazimierza nie wyraziły jednak zgody, aby towarzystwo używało w swej nazwie określenia "ukraińska". W ciągu lat przewodniczącymi "Medycznej Hromady" byli m. in. Roman Kopacz, Wołodymyr Olszański, Wasyl Keleman.  W połowie lat 30-tych wewnątrz towarzystwa pracowały 4 komisje: sportowo-lekarska, pośrednictwa pracy, wycieczkowo - mieszkaniowa oraz rozrywkowa. Przy towarzystwie istniała również sekcja farmaceutów. Zewnętrzną pracą organizacji kierowała tzw. Komisja Kulturalno-Oświatowa (KOK), która organizowała wyjazdy członków do wsi położonych pod Lwowem, w celu wygłaszania referatów i uświadamiania społeczeństwa ukraińskiego w kwestiach związanych ze zdrowiem i higieną. W związku z tym, "Medyczna Hromada" prowadziła m.in. aktywne kampanie przeciw gruźlicy oraz antyalkoholowe
i antynikotynowe. Towarzystwo podkreślało, że właśnie studenci, jako elita społeczna, powinni brać jak najszerszy udział w społecznym życiu narodu ukraińskiego.

Wśród innych pól działalności towarzystwa należałoby wymienić działalność o charakterze kulturalnym i samopomocowym. Organizacja zajmowała się m. in. udzielaniem pożyczek dla studentów, a pod koniec lat 30-tych przeprowadziła akcję zbiórki pieniędzy na budowę "Domu Ukraińskiego Medyka". Począwszy od roku 1911, organizacja urządzała sławne w całym studenckim Lwowie "Bale Medyków". Pozyskane na wszystkie z wymienionych celów dochody towarzystwo czerpało głównie ze składek członkowskich, subwencji uzyskanych od Uniwersytetu, oraz datków dobrowolnych.

"Medyczna Hromada" współpracowała aktywnie z innymi ukraińskimi towarzystwami studenckimi, działającymi na terenie Lwowa, m. in. ze Studencką Hromadą, Osnową, Watrą. Współpracowała także z ukraińskimi lekarzami, wydając wspólnie z nimi czasopismo "Zdrowie". Prowadziła także sanatorium w Pidliutowie (у Підлютому). Organizacja dysponowała własną biblioteką, udostępniając dla studentów podręczniki akademickie. Siedziby "Medycznej Hromady" mieściły się  przy ulicy Św. Marka 20, Czarnieckiego 26/1 oraz Supińskiego 21. Zdarzało się, że członkowie organizacji (podobnie, jak to miało miejsce w przypadku innych towarzystw ukraińskich) byli podejrzewani przez polską policję o działalność spiskową, wobec czego czasami dochodziło do przeszukiwań ich lokalów.

Jednym z problemów wskazywanych przez organizację w latach 30-tych był ciągły ubytek liczby jej członków. Na łamach prasowych wskazywano, że w roku 1929 r. było ich 113, zaś w 1933 liczba ta stopniała do 58. Zarząd tłumaczył spadek liczby słuchaczy-medyków ogólną polityką władz polskiego uniwersytetu wobec ukraińskich studentów na fakultecie lekarskim. Tłumaczono, że z roku na rok uczelnia przyjmuje na medycynę coraz mniej kandydatów narodowości ukraińskiej. Stepan Miljanycz na łamach "Studenckiego szlachu" zauważał, że w roku z ogólnej liczby 55 podań złożonych na wydział lekarski tylko 11 studentów zostało przyjętych na medycynę, zaś zaledwie dwóch – na farmację. W drugiej połowie lat 30-tych liczba członków towarzystwa nieznacznie wzrosła. W 1937 r. wynosiła 72 członków, zaś w roku akademickim 1938/1939 – odpowiednio 92 osoby.