...

Ul. Kotlarewskiego, 23 – budynek mieszkalny

ID: 343

Wielomieszkaniowy budynek (1910-1911; biuro projektowe architekta-budowniczego Iwana Lewińskiego [współautorstwo Iwana Lewińskiego i Aleksandra Łuszpińskiego?]). Dwupiętrowa kamienica usytuowana na zboczu pogórka, tworzy grupę-zespół w parze z przyległym budynkiem nr 25. Fasada odznacza się wyrazistą plastyką zaokrąglonej kątowej bryły. Rdzeń wewnętrznej struktury stanowi klatka schodowa, wokół której organizowane są sekcje mieszkalne. Dla Lwowa, z początku lat 1910., kamienica jest jednym z najlepszych przykładów architektury budynków wielomieszkaniowych.

Historia

Okres budownictwa: 

Projekt zatwierdzono 12 września 1910 r.; data ukończenia budownictwa – 7 września 1911 r. (ДАЛО 2/1/5248/7).

Kamienica jest usytuowana na zboczu dawnego wąwozu, które wznosi się od łożyska potoku Soroka. Otaczający krajobraz oznacza się urozmaiconym, nieregularnym charakterem, co zostało po mistrzowsku wykorzystane przez autorów projektu.

Powiązane Historie

Architektura

Plan i kompozycja przestrzenna:

Blok budynku, odsunięty w głąb działki i otoczony ogrodowo-rekreacyjnym terenem, ma dwa skrzydła – północne i wschodnie, rozmieszczone pod kątem prostym. Plan ma Г-podobną konfigurację. Kamienica nr 23 tworzy grupę-zespół w parze z sąsiednią kamienicą pod nr 23, z którą graniczy zachodni brandmur. Obie budowle tworzą blok na planie trapezu, zwróconego wierzchołkiem do skrętu ulicy, na północ.

Kamienica jest dwupiętrowa, stoi na cokole, rozwiniętym na skutek nachylenia działki.

Północna część fasady, równoległa do trasy ul. Kotlarewskiego, jest pionowo rozczłonowana przez pozorny ryzalit oraz wykusz na poziomie obu pięter, z umieszczonym u góry frontonem w formie trapezoidalnej tarczy. Na prostopadłej wschodniej fasadzie występuje pozorny ryzalit zakończony takim samym frontonem. Kątowa część fasady – zagłębiona między skrzydłami bocznymi – ma zaokrągloną na ćwierć cylindra powierzchnię, objętą balkonami na wszystkich piętrach. Swą wyrazistą plastykę bryła budowli zawdzięcza właśnie temu zaokrągleniu. Do północnego wykuszu z prawej strony przylegają dwa mniejsze balkony na pierwszym i drugim piętrze. Obie fasady między parterem i pierwszym piętrem po obwodzie obiega gzyms.

Okna są prostokątne bez obramowań. Na poziomie każdej z kondygnacji otwory okienne są rozmieszczone następująco: po cztery na skrzydle północnym, po trzy – na wschodnim, i jeszcze po trzy – na kątowej zaokrąglonej części fasady. Na obu frontonach są pary wąskich okienek strychowych.

Nakrycie dachowe ma skomplikowaną konstrukcję. Nad każdym frontonem występ dachu akcentuje masywny szpic.

Wejście do kamienicy znajduje się pod wykuszem na północnej fasadzie.

Rdzeń wewnętrznej struktury stanowią westybul i klatka schodowa, wpisane między skrzydłami i leżące na jednej osi, prostopadłej do ul. Kotlarewskiego. W północnym i wschodnim skrzydłach rozmieszczone są sekcje mieszkalne, po dwie na każdej kondygnacji, o wewnętrznym rozplanowaniu pokoi w dwóch szeregach.

Charakter stylu i wystrój:

Architekturę kamienicy cechuje powściągliwe wykorzystanie elementow dekoracyjnych. Jej stylem jest późna secesja.

Z ozdób sztukaterskich w wystroju figurują tylko wstęgi reliefu o geometrycznym ornamencie, biegnące po obwodzie fasady nad oknami drugiego piętra. Cokół jest zdobiony naturalnym łamanym kamieniem. Wykorzystany jest efekt kontrastu między tynkowanymi powierzchniami o różnej fakturze. Metalowe ozdoby reprezentują kute ogrodzenia balkonowe i kroksztyny. W górze, nad dachem, ustawione są dwa dekoracyjne szpice – „buławy”.

Postacie

Architekt-budowniczy: Iwan Lewiński. Na archiwalnych planach figuruje podpis i pieczątka budowlanej firmy Lewińskiego. W szczegółach projekt opracowywał jeden z architektów, związanych z firmą i biurem Lewińskiego w końcu lat 1900. – na początku 1910. Być może, był to Aleksander Łuszpiński.

Właściciel: zamówił budowę i pierwszym właścicielem kamienicy był Czesław Jankowski

Źródła

  1. Cправа з будівництва будинку на вул. Котляревського, № 23 – Державний архів Львівської області (ДАЛО), ф. 2, оп. 1, спр. 5248.
  2. Жук І. Архітектура Львова кінця ХІХ – початку ХХ століть: спадщина Івана Левинського та його фірми // Львів: Історичні нариси / За ред. Я. Ісаєвича, М. Литвина, Ф. Стеблія. – Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип’якевича НАНУ, 1996. – С. 260.

Autor – Ihor Żuk

Zasoby Archiwum Medialnego

Powiązane zdjęcia