Ulica Petra Doroszenka
Ulica Petra Doroszenka znajduje się między Prospektem Swobody i ulicą Bandery. Poprzednio nosiła nazwy: Gasse Sixtuska, ul. Sykstuska do 1938 r.; ul. Obrony Lwowa, lata 1938–1940; Sykstuskastrasse, lata 1941–1944; Zowtnewa (Październikowa), 1940 r., lata 1944–1992. Ulica ta powstała na miejscu drogi prowadzącej niegdyś od murów lwowskiego Śródmieścia do majątku Erasma Sixta / Erazma Syksta, który na pocz. XVII w. był burmistrzem Lwowa, jak również znanym lekarzem. Z początkiem XX w. eklektyczne kamienice czynszowe zamieniano na secesyjne, a w latach 1920–1930 na ulicy pojawiły się budowle w stylu konstruktywizmu. W 1894 r. na dolnym odcinku Sykstuskiej przeprowadzono linię elektrycznego tramwaju od Dworca Głównego do Wałów Hetmańskich, gdzie trasa rozgałęziała się na dwie: do Galicyjskiej Wystawy Krajowej na Zofiówkę oraz przez Rynek na Łyczaków. W listopadzie 1918 r. o Gmach Poczty Głównej toczyły się zaciekłe walki między ukraińskimi i polskimi oddziałami.
Historia
Ulica Petra Doroszenki przebiega między Prospektem Swobody i ulicą Bandery. Ulica ta pojawiła się na miejscu drogi, która prowadziła niegdyś od murów lwowskiego Śródmieścia do majątku Erasma Sixta / Erasma Syksta, który napocz. XVIIw. był burmistrzemLwowa, jakrównież znanymlekarzem. Drogę prowadzącą domajątkupóźniejnazywałasię Sykstuską isłużyłarównież miedzą posiadłościrodzinySykstóworazStanzlaScholza/Szolca. Sykstuskabyłabardziejstromaniż równoległaSokolnickadroga (obecnieul. Kopernika), ztegopowodubyłamniejzajeżdżonaisłabiejzabudowana. Doul. Sykstuskiejzprawej (parzystej) stronyprzylegał OgródJezuicki, azprzeciwległej – posiadłościiparkibogatychrodzin, wszczególności, kijowskich i ruskich wojewodów, książąt Czartoryskich, u których w 1792 r. gościł Tadeusz Kościuszko, bohater powstania przeciwko rosyjskiej okupacji Polski. Między dzisiejszymi ulicami Doroszenki i Strzelców Siczowych były stawy, należące do lwowskich rzymskokatolickich arcybiskupów. Przywożono tu żywe karpie ze stawów spod miasteczka Dunajewa, aby do stołu arcybiskupa mieć zawsze świeże ryby.
W początkach XX w. eklektyczne czynszowe kamienice zaczęto częściowo zamieniać na secesyjne budowle, wznoszone według projektów znanych lwowskich architektów. Z tych czasów w niektórych podwórzach zachowały się pozostałości służbowych wind i „kuchennych schodów”. W latach 1920.–1930. przy ulicy pojawiają się budowle w stylu konstruktywizmu, które cofnęly się nieco w głąb działek, dzięki czemu są przed nimi szersze chodniki.
Poprzednie nazwy:
do roku 1938 r. – Sykstuska (Gasse Sixtuska, ul. Sykstuska)lata 1938–1940 – Obrony Lwowa. W 1938 r. z okazji 20. rocznicy walk listopadowych, część ulicy Sykstuskiej powyżej Poczty Głównej otrzymała nazwę Obrony Lwowa
rok 1940, lata 1944–1992 – Zowtnewa (Październikowa)
lata 1941–1944 – Sykstusstrasse
od roku 1992 – Doroszenki. Deputowani pierwszej demokratycznej kadencji Rady Miejskiej Lwowa nazwali ulicę na cześć hetmana Petra Doroszenki, czyje wojsko w 1672 r. razem z Turkami starało się zdobyć Lwów.
Powiązane Historie
Architektura
Wybrane budynki:
Budynek pod nr 11 (1898 r., wzniesiony według projektu arch. Karola Boublika)Jedna z pierwszych we Lwowie secesyjnych kamienic pod nr 9, zbudowana według projektu arch. Alfreda Zachariewicza w latach 1899–1900
Za bramą kamienicy nr 6 zaczynał się dawny Pasaż Hausmanna, obecnie na tym miejscu jest przejazd Krzywa Lipa
Gmach Poczty Głównej, wzniesiony w latach 1886–1889 według projektu arch.Sylwestra Hawryszkiewicza i Franza Setza
Nowe budynki greckokatolickiego Seminarium pod nr 41, wzniesione w 1889 r. według projektu Sylwestra Hawryszkiewicza
Kamienica przy ul. Doroszenki 15, zbudowana w latach 1906–1907 według projektu Zygmunta Kędzierskiego i Michała Ulama (w niektórych publikacjach jako architekta wymieniają Tadeusza Obmińskiego). Na parterze budynku mieściła się popularna kawiarnia „Sans-souci”
Budynek pod nr 19. Został zbudowany w 1909 r. w neobarokowym stylu według projektu arch. Włodzimierza Podhorodeckiego dla bankiera Edwarda Landau
Na rogu ulicy Doroszenki (nr 20) i Kościuszki (nr 1) stoi secesyjny gmach dawnego hotelu – „Narodna Hostynnycia”. Zbudowano go w latach 1904–1906 według projektu arch. Tadeusza Obmińskiego
W budynku pod nr 37 (zbudowanym w latach 1892–1894 według projektu arch. Jana Tomasza Kudelskiego dla fabrykanta wódek i likierów Leopolda Baczewskiego) znajdowała się redakcja czasopisma „Wschód”, a także kawiarnia „Maksym”, Którą nazywano również szynkiem Samuela Menaschesa. Były tu też przedstawicielstwa kompanii okrętowych Cunard Line oraz White Star Line, którymi podróżowali do Ameryki emigranci z Galicji. W tej kamienicy mieszkał aż do śmierci architekt Zygmunt Gorgolewski (1845–1903), twórca lwowskiego Teatru Miejskiego (obecnie Teatru Opery)
W budynku nr 47, niedaleko od greckokatolickiego Seminarium, znajdowała się ukraińska żeńska szkoła im. T. Szewczenki
Arsenał Sieniawskich i Biblioteka Baworowskich w pobliżu kościoła św. Marii Magdaleny (ul. Biblioteczna 2)
Willa pod nr 73
Pierwszą na ulicy budowlą w stylu konstruktywizmu była stacja telefoniczna „Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej”, zbudowana w 1926 r. według projektu arch. Eugeniusza Czerwińskiego
Powiązane Miejsca
Ul. Bandery, 08 – dawny kościół Św. Marii Magdaleny (obecnie sala koncertowa)
Przejdź do całego opisu
Źródła
- Wujcik W. Terytorialny rozwój miasta Lwowa (do 1939 roku) // Вісникінституту «Укрзахідпроектреставрація». – nr 8 – Lwów,1997 – s. 41–48.
- Encyklopedia Lwowa. Pod red. A. Kozickiego, I. Pidkowy – Lwów: Litopys, 2007 – T. 1 – 656 s.
- Melnyk B. Słownik przemianowań ulic i placów Lwowa XIII–XX w. – Lwów: Swit, 2001 – s. 20.
- Mohytycz R. Przedmieścia Samorządnego Lwowa w pierwszej połowie XVII w. // Вісникінституту «Укрзахідпроектреставрація» – nr 13 – Lwów, 2003 – s. 33–51.
- Siomoczkin I. Nieznane dzieła Piotra Wojtowicza na jednej z lwowskich kamienic // Вісникінституту «Укрзахідпроектреставрація» – nr 8 – Lwów, 1997 – s. 114–117.
- Architektura Lwowa XIX wieku. – Kraków, 1997. – 92 s., ilustr.
- Finkel Ludwik Historia Uniwersytetu Lwowskiego do 1869 roku. – Lwów, 1894. – 346 s.
- Lwów, Ilustrowany przewodnik. – Lwów: Centrum Europy, 2003. – 320 s.
- Skorowidz królewskiego stołecznego miasta Lwowa, Lwów 1916, 256 s.
Zasoby Archiwum Medialnego
Powiązane zdjęcia
